حجّت نهم و خبر از موعود آخرالزمان
حضرت امام محمدتقی بن علی بن موسی الرضا - علیهم السلام - نهمین پیشوای شیعیان، بنا بر قول مشهور در دهم رجب سال 195 قمری در مدینه چشم به جهان گشود. نام مادر آن حضرت «سبیکه نوبیه» (1) از خاندان «ماریه قبطیه» - جاریه رسول اکرم صلی الله علیه و آله – (2) و از زنان با فضیلت روزگار است. رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره او فرمودند:
«بابی ابن خیرة الاماء(3) الطیبة الفم، المنتجبة الرحم (4)؛ پدرم فدای پسر بهترین کنیزان که دهانی پاک و رحمی نجیب دارد» .
حضرت امام رضا علیه السلام، وی (مادر امام جواد) را «خیزران» نامیدند (5) و درباره‌اش فرمود:
«قدست ام ولدته خلقت طاهرة مطهرة»(6)؛ وی دارای قداست میباشد و طاهر و مطهر آفریده شده است.»
آن بانوی مجلّله به جمیع کمالات و شرف دست یافته بود و اصل و فرع فضیلت در او جمع گشته بود. و گریزی از این نسیت که مادر امام، در سلک مادران اوصیاء پیامبران باشد. آن که خداوند عالمیان، از طینتی پاک ایشان را آفریده، و دور از آلودگیها نگاهشان داشته است تا جایگاهی برای خلفاء خداوند بر مردمش و برگردان وحی او باشند و چگونه چنین نباشد، در حالی که رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند:
«لم یزل الله ینقلنی و الاوصیاء من ذریتی من اصلاب الطاهرین الی ارحام المطهرات لم یخالطنا نجس الشرک و لا سفاح الکفر ؛
خدای تعالی، من و اوصیاء از فرزندان مرا از صلب مردان پاک به رحم زنان پاک منتقل می‌فرمود، بطوری که نجاست و شرک و تباهی‌های کفر با ما نیامیخت».
خبر از منجی موعود
هر یک از امامان معصوم علیهم السلام هرگاه که فرصتی به دست می‌آوردند، سخن از منجی آخرالزمان، حضرت مهدی موعود – عجل الله تعالی فرجه الشریف - و قیام جهانی آن حضرت به میان می‌آوردند.
این مسأله بعد از امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام بیشتر نمود پیدا کرد، چرا که خلفای عباسی می‌دانستند به زودی آن حضرت تولد خواهد یافت، و از این رو امام هادی و امام عسکری علیهماالسلام را در پادگانی در شهر سامرا جای دادند، تا از ارتباط مردم با آنان جلوگیری کرده، و نیز از تولد حضرت مهدی علیه السلام ممانعت به عمل آورند. هرگاه مشکلاتی برای جامعه پیش می‌آمد مسأله آن حضرت جلوه دیگری پیدا می‌‌کرد، و گاه اصحاب توهم می‌کردند که حضرت مهدی علیه السلام امام حاضر در زمانشان میباشد.
در این میان، امام جواد علیه السلام نیز بشارت‌های زیبایی را از فرزند برومند خود، امام مهدی علیه السلام بیان فرموده‌اند که از نظر می‌گذرانیم.
همچون موسی کلیم
حضرت عبدالعظیم حسنی نقل می‌کند به خدمت مولایم امام محمد بن علی موسی (جوادالائمه) علیه السلام شرفیاب شدم ، می‌خواستم راجع به امام قائم از ایشان سوال نمایم، آیا او مهدی - عجل الله تعالی فرجه- است یا غیر او؟
امام جواد علیه السلام پیش از سؤال من، فرمود:
ای اباالقاسم! همانا قائم از ما (اهل بیت) مهدی است که در زمان غیبت واجب است انتظار او را بکشند و در زمان ظهورش از او اطاعت کنند . او فرزند سوم من است ، به خدایی که محمد صلی الله علیه و آله را به نبوت مبعوث کرد و ما را به امامت مخصوص گردانده،
«انه لو لم یبق من الدنیا الا یوم واحد لطوّل الله ذلک الیوم حتی یخرج فیملأ الارض قسطا و عدلا کما ملیت جورا و ظلما و ان الله تبارک و تعالی یصلح امره فی لیلة کما یصلح امر کلیمه موسی ذهب لیقتبس لاهله نارا فرجع و هو رسول نبی»؛
همانا اگر از دنیا نماند مگر یک روز هر آینه خداوند آن روز را طولانی می‌کند تا آن که ایشان خروج نمایند، و زمین را از عدل و داد پر کند همانطور که از ظلم و جور پر شده بود و خدای تبارک و تعالی کار او را در یک شب سامان دهد ، همانطور که کار کلیمش موسی را در یک شب اصلاح فرمود او رفت تا برای خانواده خویش آتشی بیاورد برگشت در حالیکه به مقم رسالت و نبوت نایل شده بود .
ثم قال: افضل اعمال شیعتنا انتظار الفرج.
بعد امام جواد علیه السلام فرمود : برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است.(7)
یار غائب از نظر
روزی حضرت عبدالعظیم حسنی چنان مجذوب و تحت تأثیر عظمت حضرت جواد علیه السلام قرار گرفته بود که آرزو و عشق قلبی خود را چنین ابراز می‌کند: روزی به امام محمد بن علی بن موسی علیه السلام عرض کردم که : همانا من امیدوارم حضرتعالی همان قائم از اهل بیت محمد صلی الله علیه و آله باشی که زمین را از عدل و داد پر می‌کند همانطور که از ظلم و جور پر شده .
حضرت فرمود: ای اباالقاسم! احدی از ما اهل بیت نیست مگر آنکه به امر خدا قیام کند و به دین خدا هدایت می‌کند، ولی من آن قائمی که خداوند به واسطه او زمین را پاک می‌کند از اهل کفر و انکار، و بواسطه او زمین را از عدل و داد پر می‌کند نیستم. او شخصیتی است که تولدش بر مردم مخفی می‌شود و شخص ایشان از مردم غایب می‌شوند و نام بردن از ایشان بر مردم حرام است و او همنام و هم کنیه رسول خدا صلی الله علیه و آله است. او شخصیتی است که زمین بر او طی می‌شود و هر کار سختی بر او آسان می‌شود. اصحاب او سیصد و سیزده نفر به عدد سپاهیان اسلام در جنگ بدر است که برای کمک به ایشان از دورترین نقاط زمین جمع می‌شوند و این فرمایش خدای عزوجل است:
«اینما تکونوا یأت بکم الله جمیعا ان الله علی کل شی قدیر (بقره/ 148) ؛
هرکجا باشید خداوند همگی شما را گردآورد همانا خداوند بر هر چیزی تواناست .
پس زمانی که این جمعیت با اذن الهی برای کمک به ایشان اجتماع کردند، همواره با دشمنان خدا جنگ می‌کند تا زمانی که خدای تبارک و تعالی راضی شود.
جناب عبدالعظیم حسنی می‌گوید: به ایشان عرض کردم : مولای من چگونه می‌داند که خدا راضی شده است؟
فرمودند : خداوند در قلبش رحم می‌اندازد.(8)
قائم به حق منتظر
در همین رابطه حدیثی دیگر از یازدهمین معصوم و نهمین امام شیعیان نقل شده است که ترجمه آن بدین شرح می باشد . صقر بن ابی دلف نقل می کند که از اباجعفر محمد بن علی الرضا علیهماالسلام شنیدم که می فرمود :
امام بعد از من پسرم علی است، امرش امر من و سخن او سخن من و اطاعت از او ، اطاعت از من است، و امام بعد از او پسرش حسن است که امر او امر پدرش و سخن او سخن پدرش و اطاعت از او پیروی از پدرش میباشد. سپس سکوت کرد.
پس عرض کردم : ای فرزند رسول خدا امام بعد از حسن کیست؟
پس امام جواد علیه السلام گریه‌ای شدید کرد و سپس فرمود:
همانا امام بعد از حسن پسرش میباشد که قائم به حق منتظر است.
پرسیدم ای فرزند رسول خدا : برای چه قایم خوانده می‌شود؟
فرمود: برای آنکه او بعد از فراموش شدن نامش و مرتد شدن اکثر قایلان به امامتش قیام می‌کند.
پرسیدم و برای چه منتظر نامیده می‌شود؟
فرمود: همانا برای او غیبتی است که روزهای آن زیاد و مدت آن طولانی می‌شود، پس مسلمانان مخلص انتظارش را می‌کشند و افراد شکاک انکارش می‌کنند و منکران، اعتقاد به او را مسخره می‌کنند و کسانی‌که وقت معلوم می‌دارند دروغ می‌گویند و عجله کنندگان در عصر غیبت هلاک می‌شوند و تسلیم شدگان در برابر قضای الهی در عصر غیبت نجات می‌یابند.(9)
امیدواریم به برکت حضرت جوادالائمه علیه السلام، این مولود مبارک آل الله، ما از منتظران مخلص امام منتظَر باشیم.
پی نوشت:
1) شیخ مفید: 2/383.
2) اصول کافی: 1/ 412.
3) اعلام الوری طبرسی: 200.
4) اصول کافی: باب: النص علی الجواد.
5) روضة الواعظین: 209.
6) عیون المعجزات: 108.
7) بحارالانوار: 51/156.
8) همان: 157.
9) همان: 158.
